عبدالرحمان بن عمر بلقینیعبدالرحمان بن عمر، ابوالفضل جلال الدین بلقینی از خاندان بلقینی و علما و قاضیان شافعی مصر در قرن هشتم و نهم است. ۱ - معرفی اجمالیمحدث، فقیه، اصولی، واعظ و ادیب بود. در ۷۶۳ در قاهره به دنیا آمد و زیرنظر پدرش، سراج الدین، حافظ قرآن شد. همچنین نزد او مختصر ابن حاجب، الفیه ابن مالک و صحاح ششگانه را فراگرفت. پدرش برای آموزش او کتاب تَدریب را در فقه نگاشت. جلال الدین از بیش از یکصد تن از راویان حدیث، اجازه داشت که از جمله آنان ابن عقیل، پدربزرگ مادریش، و تاج الدین سبکی (متوفی ۷۷۱) بودند. جلال الدین به جای برادرش، محمد، به مقام قاضی عسکری نائل شد و در ۷۷۳ با پدرش در رکاب سلطان برقوق (حک: ۷۸۴ـ۸۰۱) به حلب رفت؛ در بازگشت به قاهره سیصد مملوک به همراه خود آورد که همگی در درس او حاضر می‌شدند و او را قاضی القضات می‌خواندند. سرانجام وی با مساعدت پدر و درباریان عملاً به مقام قاضی القضاتی ارتقا یافت و تا ۸۲۱، مگر در پاره ای از زمان، در این مقام باقی بود. ۲ - تاریخ وفاتجلال الدین در ۸۲۴ به مرض صرع درگذشت. به گفته برخی، او را مسموم کرده بوده اند. [۶]
سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، حسن المحاضره فی تاریخ مصر و القاهره، ج۱، ص۴۳۸، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، (قاهره) ۱۳۸۷ /۱۹۶۷.
[۷]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۳۲۰، بیروت ۱۹۸۶.
او را در کنار پدرش به خاک سپردند. ۳ - تالیفاتاز آثار اوست: منتهی السُؤل و الامل در علم اصول به نظم؛ رساله فی معرفه الکبائر و الصغائر؛ الخصائص النبویّه؛ الافهام بِما وقع فی صحیح البخاری من الابهام؛ بذل النصیحه فی دفع الفضیحَه. از او تفسیر ناتمامی از قرآن نیز به جا مانده است. ۴ - پانویس۵ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بلقینی»، شماره۱۷۳۳. |